NLS Symposium,  donderdag 2 oktober 2014, Utrecht

 Het gaat om jouw zoektocht !

Tina Geels, Remonstrants theoloog, coach en pastor

 Het verhaal dat we hebben gelezen bevat diepe en oude wijsheid. Je kunt het horen en verstaan als een spiegel van de samenleving en als een kompas voor je eigen persoonlijk leven. Over beide aspecten wil ik kort iets zeggen.

Vroeger leek alles nog heel gewoon. Hier in Nederland was je katholiek of protestant. Sommige families deden nergens aan of waren zelfs communist. Het hing er van af waar je woonde, met wie je omging, in hoeverre je vast wilde houden aan jouw eigen vertrouwde beeld van het leven. Veel mensen gingen als vanzelf mee in de stroom van de tijd. Zij bleven in hun eigen netwerk, sociaal en religieus- want het is de vraag of je zonder veilige haven de woeste zee van het leven wel aan kunt. Anderen waren door de omstandigheden van het leven veel meer op zichzelf aangewezen. De zoektocht kwam steeds meer centraal te staan als levensthema.

Dat betekent vragen stellen aan jezelf en aan elkaar zoals: Waar stond jouw wieg en wat en wie bepaalde jouw nestgeur? Wat was je natuurlijke omgeving en hoe ging jouw verhaal verder op de zee van het leven? De z.g. verzuiling werd snel afgebroken. Al bleven er op het platteland meer veilige plekken in tact dan in de stad. Er kwamen nieuwe veilige havens bij uit andere landen, waarvan de moskee onze grootste buur is geworden. Nederland werd in korte tijd een veel kleurig palet van religie en levensovertuiging.

Maar er ontstonden ook lege plekken. Voor veel mensen kwam er niet een andere levensovertuiging voor in de plaats. Het algemeen fatsoen en het algemeen belang – kreeg hierdoor, zo leek het, minder draagvlak. Gelukkig blijken de waarden en normen waar onze samenleving nog steeds op rust, zoals participatie- duurzaam en houdbaar zolang de voorraad strekt. D.w.z. zolang onze samenleving geankerd blijft in het oude Europa, waar wij vanzelfsprekend onze rechten en burgerplichten nog steeds aan ontlenen. Ook de z.g. kerk voor atheïsten lift hier op mee.

Een lastige tijd als we terugkijken. Het mag een wonder heten dat we met veel inspanning en gevoel voor verantwoordelijkheid tot nu toe onze samenleving bij elkaar weten te houden. Het wordt niet vaak gezegd maar er is reden om dankbaar te zijn ondanks de dreiging van de macht van het eigen gelijk. Juist nu met de toenemende onrust als we denken aan de agressieve politieke expansie die van IS uitgaat.

Het verhaal van de meester, geeft een diep inzicht in hoe de verschillende kleuren van de regenboog bij elkaar horen en samen een geheel vormen. Dat geldt ook voor de grote diversiteit in religie en levensovertuiging in onze samenleving. Zou mijn overleden grootmoeder opnieuw haar plaats moeten innemen, het zou niet gemakkelijk voor haar zijn, wat zouden haar handvatten zijn? Wie zou haar kompas zijn, wat en wie zou haar leiding geven op haar zoektocht?

Ongemerkt passen wij onze levenswijze aan. Onmiskenbaar zijn we ingeweven in een versneld proces van globalisering en digitalisering van het leven. Aan de ene kant zijn we vreemden voor elkaar geworden, zo verschillend zijn onze wegen. Meer dan ooit op onszelf teruggeworpen.

Het is niet eenvoudig om een weg in het leven te vinden die bij jou klopt. Aan de andere kant raken we steeds meer op elkaar betrokken, door onze mobiliteit, door de toename van de digitale mogelijkheden, interconnected en interdependent ingeweven in een wereldwijd web. Met netwerken als LinkedIn, Facebook en Twitter. Het is er allemaal tegelijk.

Ook hier kunnen we terugkomen op het beeld van de dauwdruppel, symbool voor onze samenleving, the global village. Veelkleurig, dynamisch- constant in wording en in afbraak in een voorgaand proces van transformatie- met alle kleuren van de regenboog- in een wisselend perspectief afhankelijk van de plek die jij inneemt op dit moment. Afhankelijk van de kleur en koers die onze samenleving vaart.

Het beeld van de regenboog kunnen we meenemen als spiegel voor onderweg. Jij daar ik hier- wij met elkaar vandaag bij elkaar om te leren, om ons meer bewust te worden van onze onderlinge afhankelijkheid die ons uitnodigt om nog meer samen te werken maatschappelijk, sociaal in de buurt en in ons persoonlijk leven.

De veelkleurigheid van de regenboog, roept op tot wederzijds respect en een open levenshouding. Als jij, mijn buurvrouw bijvoorbeeld. op een andere plek in het leven staat met een eigen verhaal dan werken de kleuren anders voor jou.

Jouw rood, jouw veilige plek kun je aan mij laten zien en ik ga er van leren. Zo is dat voor mij t.a.v. een heel goede vriendin die orthodox Joods is al vanaf onze studie tijd. Ik zal ook nooit vergeten hoe ik als student eind jaren ’60 bij mijn buren in Amsterdam werd uitgenodigd op de thee. Het was eind van de zomer en zij waren net terug uit Marokko. Ik stond te kijken hoe zij op straat de schapenvachten schoonmaakten voordat alles de trap op naar het bovenhuis werd gesjouwd. Deze ervaring van gastvrijheid maakt mij nieuwsgierig naar meer.

Het werd een belangrijke schakel in mijn zoektocht.

Zo is het verhaal van onze samenleving nauw verweven met ons persoonlijke levensverhaal. Wij zijn onderdeel van een veel groter geheel en andersom is het geheel deel van ons eigen persoonlijke leven.

Jouw zoektocht past in dit geheel en is gekleurd door jouw herkomst en jouw levensverhaal, wat jij meemaakt, de mensen die jouw pad kruizen. De kleuren van de regenboog kun je zien als stappen in jou eigen verhaal waarbij je steeds meer zult gaan begrijpen en zult inzien naarmate je ouder wordt, hoe jouw leven zich ontvouwt- Dat kan zijn in een ontwikkeling van bewust wording en inzicht vanuit een open levenshouding.

Maar levenswijsheid krijg je ook ongevraagd door de harde lessen van het leven zelf waar ieder van ons mee te maken krijgt. Dat is niet gemakkelijk. Het kan ook zijn dat je onderweg een veilige thuishaven vindt, die bij jou past en waar je graag wilt blijven. B.v. de moskee om de hoek, een kerk of een bepaalde vriendenclub die misschien ook deel uitmaakt van een groter netwerk, ingebed vanuit vertrouwen in een duurzame toekomst voor ieder van ons.

Een open levenshouding waar ruimte is voor de veelkleurigheid van religie en levensbeschouwelijke overtuiging, gedragen door compassie en liefde zal alleen de Global Village waar we allemaal deel van zijn geworden verder kunnen helpen. De kleuren van de regenboog, zijn verschillend en horen tegelijk bij elkaar.

Zo is het ook voor ons eigen leven. Een veilige thuishaven kan je anker blijven. In een religieuze of levensbeschouwelijke groep waar je bij hoort vanaf het begin. Je kunt ook onderweg later een veilige thuishaven tegen komen. Of je voelt je happy in een open veld van een flexibele levenshouding. Het is er allemaal.

Als tweede deel van dit reisicoon voor onderweg wil ik de persoonlijke kant nog wat meer uitwerken. Het was heerlijk duidelijk, ook op de plek waar ikzelf opgroeide, vlak bij Utrecht. Rood was rood en blauw was blauw. Wie nieuwsgierig was reikte verder en ging op zoek. Zo belandde ikzelf op mijn zoektocht vanuit een veilig christelijke haven al jong bij de Soefi’s. Door deze ervaring viel er een ander licht op het geloof dat ik van huis uit had meegekregen.

Het vertrouwde laten we zeggen rood- was roze geworden. Het werd het begin van een lange zoektocht. Ik was op een andere plek gaan staan, zoals de meester in het verhaal zijn leerlingen uitnodigt om op een andere plek naar dezelfde water druppel te kijken. Niet dat ik daar dagelijks bewust mee bezig was. Maar toch ik herinner mij dat ik al vroeg het besef met mij meedroeg dat ook ik onderdeel was van een veel groter geheel.

Mijn zoektocht kreeg een zeker evenwicht doordat ik mijn werk kon doen als vrijzinnig predikant. Dat betekent tot nu toe andere mensen begeleiden op hun zoektocht vanuit de vraag van de ander- wil jij een stukje met mij meelopen in mijn levensverhaal? Wil je mijn spiegel zijn? Kan ik met jou mijn levensvragen delen?

Momenteel werk ik binnen de traditie van de Remonstranten als predikant en daarnaast als levenscoach in mijn eigen omgeving. Mijn zoektocht kreeg nog niet zo lang geleden opnieuw een nieuw evenwicht in de christelijke traditie in alle ruimte die deze geloofsovertuiging biedt. Nu nog meer geïnspireerd door de kracht van de andere grote religieuze tradities zoals voor mij het Boeddhisme en Taoïsme.

Eigen aan een vrijzinnige levenshouding of geloofsovertuiging, terug te vinden bij de IARF. De oudste interreligieuze wereldorganisatie, opgericht in 1900 in Boston. Eind augustus waren we met een grote Nederlandse delegatie aanwezig bij het 34^ste wereld congres van de IARF in Birmingham. We bezochten in het avond programma één van de 30 moskees in Birmingham. We genoten van de gastvrijheid van de Sikhs. Ik was onder de indruk van hun toewijding en hun inzet voor sociaal werk in de directe omgeving.

Het congres bood ook nu een platform voor wereldwijde samenwerking – inzake ondersteuning van de rechten van de mens vanuit respect en verdraagzaamheid. De zoektocht is complex geworden. De MRB (Multi Religious Belonging) – raakt ingeburgerd. Zelfs in de kerken. En niet als een eindstation, van zo is het nu. Hier ben ik aangekomen. Dat kan maar voor veel en vooral jonge mensen zal de zoektocht een proces zijn van zoeken, vinden en ook van gevonden worden.

Jouw legpuzzel verandert voortdurend. Voorbij een goedkoop reli shoppen zie ik een groot verlangen naar een diepe verbinding. Een committent voor langere duur. Religie als een duurzame levensverzekering maar dan pluriform. Voor ieder op maat zoals dat bij jou past. Een gemeenschap waar jij bij hoort, die past bij jouw zoektocht maar niet een vast levensanker aanreikt is onmisbaar maar niet gemakkelijk te vinden.

Omdat de meeste religies en levensovertuigingen nog niet zijn ingesteld op de noodzaak van een open aanbod. Het nieuwe boekje van Manuela Kalsky en Frieda Pruim speelt hier met een aantal interviews al op in. Het heet: Flexibel geloven. Het digitale netwerk: Nieuw Wij, sluit hierbij aan.

Wat zou het mooi zijn als we o.a. vanuit NLS een dergelijke open ruimte zouden kunnen aanbieden, een duurzame plek voor ontmoeting en uitwisseling van levensvragen. Uit zorg, uit een gemeenschappelijk gevoel van gezamenlijke verantwoordelijkheid.

Vandaag bieden we hier een platform voor overleg, uitwisseling en persoonlijke ondersteuning die we aan elkaar kunnen geven. Mogelijkheden die we bieden zoals deze dag- van bezinning en wederzijdse inspiratie zouden er meer moeten komen. Bijv. een Nederlandse afdeling van de internationale netwerk voor Young Adults van de IARF. Herkenbare plekken waar je aan kunt leggen. Een herberg voor onderweg, niet aan een bepaalde levensovertuiging verbonden.

Een makom, een plek waar je op adem kunt komen, waar je thuis mag komen bij jezelf en bij de ander. Bij God, bij Allah, bij het Mysterie van het leven. Alleen zo kun je het anker te vinden voor jou leven. Het is een plek die je kunt vergroten- een open leefruimte waar compassie opbloeit, spiritueel, persoonlijk, sociaal/ maatschappelijk en politiek tegelijk.

Waar participatie geen politiek issue is maar gewoon vanzelfsprekend opkomt vanuit jou betrokkenheid bij de ander. Omdat ook jij je leven wilt delen met de ander die naast je loopt.

Dat is de universele kracht van de grote religieuze tradities, zij geven diepgang aan een plek van ontmoeting die mij inspireert – een flex plek waar je moed kunt opdoen en kracht kunt vinden en vooral vertrouwen in een gemeenschappelijke toekomst.

Vanmorgen krijg je naast mijn verhaal de tekst van de onbekende meester mee voor onder weg. Als spiegel, als houvast. Het zijn eigenlijk woorden die vanzelfsprekend zijn, zo doodgewoon en daarin zo bijzonder tegelijk. Het verhaal laat het belang zien van een open levenshouding en de bereidheid om kritisch naar jezelf te kijken. Het is een uitnodiging om het gesprek met de ander die wellicht een andere kleur heeft, niet langer uit de weg te gaan maar aan te gaan.

Daarmee onderstrepen we vanmorgen de noodzaak van de Interreligieuze dialoog. Het gesprek met de ander, van wie je het verhaal misschien niet meteen begrijpt, van wie je de kleur niet onmiddellijk herkent, is van het allergrootste belang voor een samenleving die om een pluriforme oriëntatie vraagt. Vandaag reiken wij een kompas aan. In een groeiend besef van verantwoordelijkheid- gedragen voor een wereldwijd web van connectie en compassie. Gedragen door een groeiend geheel van de grote religieuze tradities die levend blijven omdat zij vanuit liefde een bijdrage willen geven aan een wereld die in nood is.

Ieder van ons gaat in dit geheel een eigen weg, een unieke route die alleen maar past binnen jouw levensverhaal. Het is de kunst van het leven je hiervan bewust te worden. Wat is mijn weg, en wat kan ik vanuit mijn achtergrond bijdrage aan het grote geheel van de Gobal Village die zich ontvouwt in mijn persoonlijk leven.

Het gaat om jouw zoektocht, daarbij hebben we elkaar nodig meer dan ooit.